Traumatische gedachten aan de uitzending leiden soms decennia later tot grote problemen: drugs, drank, agressie. Verlies van baan en vrouw. Duurt het vaak jaren tot de diagnose ‘oorlogstrauma’ is gesteld, het verhalen van de schade op Defensie kan nog langer in beslag nemen.
Maar de nasleep van de missie zorgt ook voor strijd tussen oud-militairen. Onder Libanon-veteranen is ergernis ontstaan over de ex-collega’s die Defensie aanklagen vanwege geleden psychische en materiële schade. Sterker: lang niet alle veteranen geloven dat er honderden collega’s zijn met een trauma.
Afgelopen december deed de Centrale Raad van Beroep, de hoogste ambtenarenrechter, een baanbrekende uitspraak. Defensie was verantwoordelijk voor de schade die Libanon-veteraan Christian Kriznaric had geleden, het departement was tekortgeschoten in zijn zorgplicht als werkgever.
Kort daarna kondigde Defensie aan deze uitspraak ook als leidend te beschouwen voor andere beschadigde Libanon-veteranen. De al lopende rechtzaken zijn stilgelegd, maar tot schikkingen is het nog nauwelijks gekomen. Het aantal claims is ondertussen opgelopen tot 473, al komen die niet alleen van Libanon-veteranen.
Alle betrokkenen zijn daar ongelukkig mee. Vincent Dolderman, advocaat van Kriznaric en honderden andere veteranen, is namens zijn cliënten ongeduldig: „Zij kunnen niet door met hun leven zolang dit niet geregeld is.” Elke zaak wordt individueel beoordeeld en wanneer Defensie verantwoordelijkheid erkent, moeten veteranen aantonen welke kosten zij hebben gemaakt en welke inkomsten ze zijn misgelopen. „Sommigen hebben jaren op straat geleefd, die hebben echt hun loonstrookjes niet bewaard”, zegt Dolderman.
De advocaat is met Defensie verwikkeld in „een principiële discussie over schadeposten”, zegt hij. Zo vindt de letselschadeadvocaat dat Defensie moet betalen voor verslavingen van veteranen met PTSS. Bedoelt hij dat Defensie de kosten van een afkickkliniek moet dragen? Niet alleen. „Ook voor de kosten van het alcohol- of drugsgebruik zelf. Ik kan juridisch gezien geen reden bedenken waarom de minister die zelfmedicatie niet zou moeten betalen.”
Minister Jeanine Hennis (Defensie, VVD) ziet zich ondertussen de claims boven het hoofd groeien. „Als dit probleem nog groter wordt, weet ik niet waar ik het geld vandaan moet halen”, zei ze maandag in de Tweede Kamer. „Sommige zaken zijn volstrekt legitiem, maar van andere gaan mijn haren overeind staan. Dan denk ik: hoe durf je!”
Volgens advocaat Dolderman, die een honderdtal veteranen vertegenwoordigt, had Defensie een andere Ereschuldregeling moeten bedenken dan de bestaande, die in 2012 niet werd afgebakend. „Ze zouden kunnen zeggen: iedere veteraan krijgt een vast bedrag. Als je dit niet genoeg vindt, kun je gaan procederen over de concrete schade; als je dit aanneemt, ga je niet meer naar de rechter. Daar zouden veel cliënten waarschijnlijk genoegen mee nemen.
Lees verder de publicatie in het NRC – https://www.nrc.nl/nieuws/2016/06/24/defensie-zucht-onder-claimculuur-1628707-a1506593
